تبیین روش تأویلی بورکهارت درتألیف کتاب « شارتر، پیدایی کاتدرال»
کد مقاله : 1021-BURCKHARDT
نویسندگان:
لادن اعتضادی *
چکیده مقاله:
امروزه تاریخنگاری معماری از قالب هیستوریسیستی و شناخت ظواهر آثار فراتر رفته و معناشناسی آثارتاریخی و سبک‌های معماری مد نظر محققان است. کتاب « شارتر و پیدایی کاتدرال» را می‌توان یک اثر معناشناختی در حوزۀ «تاریخ معماری» دانست که از شیوه‌های رایج معنا شناختی نیز فاصله دارد. بورکهارت اندیشمند سوئیسی ـ آلمانی، از نحلۀ سنت‌گرایان و باورمند به اصل"خرد جاویدان"، همزمان یک هنرشناس و مورخِ تحلیلگر هنر و معماری است که نظریات و آثار او در ایران شناخته شده هستند، وی در نگارش آثاری در زمینه هنر، معماری و شهرشناسی عمیقاً متوجه بستر فرهنگی ــ اعتقادی پیدایش اثر‌است. کتاب " شارتر و پیدایی کاتدرال" شاید برجسته‌ترین اثر وی در این زمینه باشد. بورکهارت در مقدمۀ کتاب می نویسد: "از دیدگاه زمانۀ هیجان زده و بیش از حد عقل‌محور که ما در آن زندگی می‌کنیم، مردم قرون وسطا غالباً انسان‌هایی ضعیف، کودک صفت، خام و فارغ از تأثراتِ روانی پیچیده تصور می‌شوند "… از دید او عصر حاضر "بیش از حد راسیونالیست و دور از آرمان‌ها و درک معنویات مردم قرون وسطا است. کار دشوار بورکهارت در این کتاب، نزدیک کردن دو ساحت اندیشۀ قرون وسطایی و اندیشۀ مدرن، برای درک یک اثر شاخص معماری مسیحیت قرون وسطایی است .وی در این تألیف دست به نوعی پدیدار شناسی بر مبنای روش تأویل متن در نظام مَدرَسی قرون وسطا زده‌ و توانسته‌است با تسلط بر هنر و معماری ادیان و مبانی معرفت شناسی مسیحی و استفاده از اسناد و شوهد تاریخی و مطالعۀ میدانی دقیق اثر، متنی مستند و قابل اعتماد برای مخاطب معاصر فراهم آورد. - کاری سترگ در جهت شناخت یک اثر و یک دورۀ معماری برجستۀ مسیحیت بر مبنای اشراف بر" معنویات " حاکم بر اندیشۀ مردم آن دوران و قابل فهم برای محققان معاصر- .
مقالۀ حاضر با هدف تبیین روش علمی -معرفتی بورکهارت در کتاب " شارتر و پیدایی کاتدرال" ، برای محققان تاریخ معماری، بویژه محققان آثار معماری تاریخی ایرانی نگاشته شده‌است و کوشش دارد تا مکتب عقلانی و روش معناگرای بورکهارت در تبیین معماری کاتدرال شارتر را با یافتن پاسخ این پرسش‌ها که تألیف کتاب مبتنی بر چه اصول روشی، کدام مبانی فکری، کدام اسناد تاریخی و تا چه حد و به چه صورت متکی بر تحقیق میدانی‌است؟ کریچلو می‌نویسد روش بورکهارت همان روش تأویلی است که در نظام مدرسی شارتر تدریس می شده. حال پرسش این است که این روش چیست و چگونه بورکهارت آن را برای تأویل یک بنا به کاربرده است؟
کلیدواژه ها:
تیتوس بورکهارت، کاتدرال شارتر، تأویل اثر، تاریخ معماری، معناشناسی هنر و معماری، پدیدارشناسی، جاودان خرد، سنتگرایی، تاریخی گرایی،معرفت شناسی، انسانشناسی فرهنگی
وضعیت : مقاله پذیرفته شده است
همایش ملی «بررسی آراء و آثار تیتوس بورکهارت» همایش ملی «بررسی آراء و آثار تیتوس بورکهارت»